WANGSALAN

 Wangsalan yaiku unen-unen kaya dene cangkriman kang batangene wis dikandhakake kathi sarana disamar.

Jinising Wangsalan ana 4, yaiku :

1. Wangsalan bebas
2. Wangsalan kang pinathok ing guru wilangan
3. Wangsalan edi peni
4. Wangsalan kang sinawung ing tembang

1. Wangsalan Bebas

(kadhapuk nganggo basa lumrah utawa basa padinan, boten kaiket paugeran)

TULADHA

Ø  Jenang tela, aja mung mathuk tanpa ngerti apa-apa.

                (jenang tela = gethuk)

Ø  Roning mlinjo, sampun sayah nyuwun ngaso

                (roning mlinjo = so)

Ø  Witing pari, sinau kang bener dimen dadi bocah pinter

                (witing pari = damen)

2. Wangsalan kang pinathok ing guru wilangan

{kaiket dening paugeran guru wilangan (4-8) utawa (4-8)x2}

TULADHA

(4-8) diarani Wangsalan Lamba

Balung geni, mbok menawa bakal teka ( balung geni=mawa)

Sarung jagung, bobot timbang aneng sira (sarung jagung=klobot)

(4-8)x2 diarani Wangsalan Rangkep

Wohing tanjung, wanara Anjani putra

Becik apa, wong anom cidra ing janji

Wohing tanjung/isi buah tanjung = kecik, Wanara Anjani putra/anak anjani = anoman

3. Wangsalan Edi Peni
(kaiket dening paugeran guru wilangan lan nggatekake purwakanthi)

Jinising ana 2, yaiku

ü  Wangsalan edi peni saukara

Kapi jarwa, dak pethek mangsa luputa

kapi jarwa = kethek   (kapi=munyuk/lutung, jarwa=tegese)

ü  Wangsalan edi peni rong ukara

Janur gunung, gunung geni lor ngayogya

Kadingaren, sira sepi ing ubaya

Janur gunung = aren

Gunung geni lor ngayogya = merapi

4. Wangsalan kang sinawung ing tembang
(wangsalan kang ana ing sajeroning tembang)

   TULADHA

                                TEMBANG PANGKUR

                                Jirak pindha munggweng wana,

                                Sayeng kaga we rekta kang muroni

                                Sinambi kalaning nganggur,

                                Wastra tumrap mustaka,

                                Pangikete wangsalan kang sekar pangkur,

                                Baon sabin ing nawala,

                                Kinarya langen pribadi.

 

WANGSALAN

Woh jirak ing tengah alas = kesambi

Sayeng kaga= golek manuk = kala

We rekta kang muroni = banyu abang sing mendemi = anggur

Wastra tumrap mustaka= iket

Baon sabin = nyambut gawe ing sawah = makarya

Nawala = layang sipate pribadi = langen pribadi